inspireren

Op een bijeenkomst van Velt spreek ik een Velt bestuurslid uit Limburg. Hij vraagt waar ik les in geef. Ik vertel dat ik officieel siertuin lesgever ben, maar dat mijn programma vooral bestaat uit het vertellen over het gebruiken van kruiden en wilde planten en over het effect op onze gezondheid.
Hij vraagt of ik herborist ben en zo ja waar ik de opleiding gedaan heb. Hij kent meer mensen die in Maastricht op de Europese academie de herboristenopleiding gedaan hebben.
Hij vraagt of ik er in mijn dagelijks leven wat mee doe. Ik stond anders was ik van mijn stoel gevallen.
Hoe zou ik kunnen vertellen over het dagelijks gebruiken van kruiden en wilde planten als ik het zelf niet doe. Ik merk toch wel enige verbazing bij mijn zeer aardige gesprekspartner. Misschien is het wel niet zo vanzelfsprekend om wat je wil overbrengen, eerst zelf in de praktijk gebracht te hebben.
Het is niet in eerste instantie mijn taak om kennis over te brengen. Hoewel kennis overdracht wel een onderdeel is. Kennis kunnen mensen zelf naar op zoek. Ik voel het als mijn taak om mensen te inspireren, om mijn passie over te brengen. Ik ben ook geïnspireerd door anderen om te gaan doen wat ik doe. Ik probeer mensen te laten zien dat zij ook weer een inspiratie kunnen zijn voor de mensen in hun omgeving. Als dan bij enkele mensen in de groep de ogen gaan glimmen, weet ik dat het gelukt is. Dat maakt me heel gelukkig.

Op het congres van Akker naar Bos (de natuur wijst de landbouw de weg) volg ik een mini lezing van Maja Kooistra over bomen. Het is warm, ik ben moe en vecht tegen de slaap. De lezing was een beetje saai. Tot de laatste 5 minuten van haar lezing. Ik ben klaar wakker, er gebeurt iets in de zaal. Ze verteld over de energie stromen van bomen. Over wat je voelt als je in een bos loopt en dat een loofbos met eiken en beuken anders voelt dan een dennenbos

]

. Bij mij en bij meerder deelnemers gaan de ogen glimmen. Op de valreep van de lezing heeft ze me toch geraakt.

foto

Mijn dochter is op reis door Canada en het noorden van de VS. Samen met haar vriend bezoeken ze de meest prachtige, indrukwekkende natuur die je, je niet kunt voorstellen.
Toch ben ik minder geraakt door de prachtige foto's dan ik zou verwachten. De eerste reden is dat ze al te lang weg is. Het gemis overheerst.
De tweede reden is dat ik er geen lichamelijk geheugen bij heb.
In goddelijk wild, een boek over een reis door Canada, lees ik over het lichamelijk geheugen.
Foto's weerspiegelen niet de volle ervaring. Het echte geheugen van een ervaring is het gevoel dat je erbij had in je lichaam.
We proberen onze ervaring te bezitten door een foto te nemen, maar als je echt door iets geraakt bent, heeft het lichaam dit al voor ons gedaan.
Ik vind het een interessante gedachte. Probeer als je iets moois ziet eerst ten volle te genieten van het moment en het in je op te nemen. Dan kun je alsnog een foto nemen om eventueel te delen op instagram.
De foto is een voor mij een voorbeeld van lichamelijk geheugen. De schalen tikken, door een stroming in het water, zachtjes tegen elkaar. Een betoverend effect, wat ik nog voel als ik de foto zie.

wu wei

Enige tijd geleden vroeg mijn zoon of ik zijn hockeyclub wilde sponsoren. Ik mocht zelf een leuke, gekke of mooie zin bedenken en die kwam dan achterop de hockeyshirts te staan. Voor die zin moest ik betalen.
Leuk. Ik ga nadenken. Naar aanleiding van wat ik gelezen had over wu wei kom ik op de zin: "Nietsdoen is vaak de beste optie".
Een taoïstische gedachte, meegaan met de dingen zoals het leven bedoeld is te gaan. Meegaan met de flow, waarbij je voelt dat wat ontstaat goed is. Laat je oordeel los. Meestal ontstaan er dan zelfs mooiere dingen dan je zelf had kunnen bedenken.
Volgens hersenonderzoeker Dick Swaab is het sowieso een illusie dat we ook maar iets te zeggen hebben over ons leven. onze hersenen hebben al beslist voor we iets gedaan hebben. We bedenken er later een goede reden voor, aldus Dick Swaab.
Ook onze tuinen zijn gebaat bij wat meer wu wei.  Een staat van dingen doen, door niets te doen.

waarom?

Ik ben de derde curususavond over "de helende natuur"aan het voorbereiden, ik zoek naar een verhaal om mee te beginnen en kom in een schriftje een klein briefje tegen.
"Er zijn twee belangrijke gebeurtenissen in je leven. De dag waarop je wordt geboren en de dag waarop je ontdekt waarom." Mark Twain
Sommige uitspraken raken me direct in mijn hart. Ik zie een beeld, ik op de eerste dag in de eerste klas van de hoveniersopleiding. Ik was 42 jaar. De lach ging niet meer van mijn gezicht. Daarna ging de ontwikkeling door en kom ik steeds dichter bij het waarom? Er hoeft geen waarom te zijn, je kunt ook gewoon een fijn leven hebben. Maar sinds ik me bezig hou met kruiden, wilde planten en gezondheid voelt het voor mij als een reden van bestaan. Maar misschien is dat wel hetzelfde als een grote passie, als iets doen waar je ogen van gaan glimmen.
Al de andere eerste dagen op scholen ben ik net zo hoopvol en lachend begonnen. Nu gaat het beginnen, dacht ik elke keer. Maar er begon helemaal niets, het was saai, vaak gewelddadig (ik ben nog regelmatig geslagen op school en had vaak straf) en totaal niet inspirerend.
Het heeft lang geduurd voor ik op "de goede weg"was. Mijn goede weg.

Twee weken geleden was ik een weekend op camping de Roos in Ommen. Leuk nog een weekend kamperen. Het was fotoclub weekend van mijn partner. Ik wist niet precies wat de eetafspraken waren maar had een kistje met eigen groenten en fruit meegenomen. Voor de eerste avond had iedereen wat hapjes meegenomen. Zaterdagochtend werd besproken wat we s'avonds gingen eten. Heel veel vlees op de barbecue en aardappelsalade van Johma was het menu. Wij besluiten zelf te koken en met ons bordje biologische groenten erbij te komen zitten. Deze mensen denken dat ze best gezond eten.
Wat me opviel is dat deze mensen allemaal medicijnen gebruiken en snel moe zijn, niet erg veerkrachtig. We hebben 18 kilometer gefietst, allemaal (behalve wij) op de elektrische fiets. Na 18 kilometertjes fietsen is men moe en uitgeput. Voor mij is 30 - 40 kilometer fietsen bijna dagelijkse kost. ook ben ik na het fietsen niet moe. Vorige week zaterdag in het NRC een gesprek met Green delicious, twee diëtistes die niet de voedingsadviezen van het voorlichtingsburo voor de voeding verkondigen. Ze benadrukken het belang van een plantaardige voeding. Minimaal 400 g groeten en 4 stuks fruit per dag. Ze raden het gebruik van vlees, vis, zuivel en ei af.
Er barst een discussie los in de voedingswereld.
Men vind de adviezen onverantwoord.  Er zijn zelfs diëtisten die een aanklacht hebben ingediend tegen Green delicious.
Ik ben verbaasd over de commotie die is ontstaan. Het zou goed zijn als de diëtistenwereld eens wat vaker in actie kwam. En ook de adviezen van het Voorlichtingsburo voor de voeding zouden niet klakkeloos overgenomen moeten worden. Het voorlichtingsburo voor de voeding heeft 40 jaar lang een koolhydraatrijk(lees suikerrijk) en vetarm dieet aangeprezen. Dat lijken adviezen te zijn gebaseerd op een succesvolle lobby van suikerproducenten. Achteraf gezien blijken deze adviezen niet erg positief te zijn voor onze gezondheid.
Ook al is er vast wel iets aan te merken op de adviezen van Green delicious, ben ik er van overtuigd dat iedereen enorm zou opknappen van 400 g groenten en 4 stuks fruit eten per dag.

De langste rij

Als je moet wachten ben je in tussentijd. Je maakt iets mee wat je anders niet meemaakt. Ik vind het niet erg om te wachten voor de pont. De kleine pontjes komen vaak terug als je er aan komt fietsen,heel lief,  maar voor mij hoeft het niet. Ik ben volkomen gelukkig als ik sta te wachten. Je ziet dingen die je anders niet ziet. Je maakt dingen mee en praat met mensen die die je anders niet zou spreken.
In Frankrijk viel het me altijd op dat mensen in de supermarkt nooit specifiek kiezen voor de kortste rij. Ze gaan gewoon ergens staan. Het leek soms wel alsof ze juist de langste rij opzochten. De wachttijd brengen ze gezellig keuvelend door. Ze zijn er even uit en gebruiken de wachttijd om bij te praten. Toen snapte ik dat niet. Nu denk ik dat het misschien wel het geheim is van het franse "Joie de vivre". Als je iets doet, neem er dan de tijd voor en doe het met aandacht.

14-1-2020
Inmiddels bestaan er in Nederland "kletskassa's". Mooi initiatief.

meevoeren

Als je je laat meevoeren in het leven en vaste gewoontes loslaat voelt het iedere dag als vakantie. Het ene fietstochtje wordt een avontuur door een onstuimige overtocht met een pontje met twee onverstoorbare stuurmannen. Het andere fietstochtje eindigt met thee bij een vroegere zeer dierbare buurvrouw. Het "seniorenuitstapje" met inwoners uit mijn nieuwe woonplaats levert een super gezellige straatbarbecue op. Door een wildpluk wandeling kom ik op een verjaardag een zeer goede vriendin van vroeger tegen.
Van mijn partner leer ik zonder aanwijsbaar doel op pad te gaan en steeds ter plaatse te bedenken waar ik heen wil. Als je je mee laat voeren door het onbewuste lijkt alles in je leven een open einde te krijgen. Ook bij het aanleggen van mijn nieuwe tuin laat ik me meevoeren. Steeds weer opnieuw kijken en aanleggen wat op dat moment het beste past.
Ook de aannames over hoe je in elkaar zit kloppen niet. Je kunt gewoon elke dag besluiten dat je het anders gaat doen. Dat je wel van onverwachte dingen houd. Dat je dol bent op onverwacht bezoek. Zelfs dat je een uitstapje met een gezelschap met een bus helemaal geweldig vindt.

welke bloem ben jij?

Gisteren, zondag 19 juni was ik op de tempelhof in Winssen. De tempelhof is het huis en de tuin van Huub en Adelheid Kortekaas. Huub en Adelheid doen een oproep aan de wereld om het leven weer schoonheid en betekenis te geven. In mei 2015 zijn ze begonnen met de uitzaai van 99.999 MensBloemen in 11 talen als wake-up call om ons wereldwijd te verbinden en elkaar te inspireren tot een meer duurzame, vreedzame multiculturele samen-leving. Het kunstproject "Welke bloem ben jij" is een bijdrage aan het veranderend bewustzijn. De mens een bloem is een poëtische metafoor en een uitnodiging om samen tot bloei te komen en Het Leven te vieren als Kunstwerk. Deze oproep is aan mij zeker besteedt.
Het idee van de mens als bloem spreekt me aan. Een zaadje heeft de genen in zich om bijvoorbeeld een mooie oranje goudsbloem te worden. Het zaadje van de goudsbloem wordt geen korenbloem. Sinds ik mag doen waar ik gelukkig van wordt, ben ik tot bloei gekomen. En als je tot bloei komt, ga je het leven vieren.
Het hele weekend op de tempelhof stond in het teken van female energy. Lezingen, tai chi, dansen, heerlijke dag gehad. Ik hou van zulke bijeenkomsten, met veel positieve blije mensen. ik weet ook wel dat het een klein groepje mensen is. Maar ieder mens vertrekt van de tempelhof de wereld in met haar eigen verhaal en kan weer andere mensen inspireren keuzes te maken.
Er was een vrouw die vertelde over een restaurant opgezet om ex-gedetineerde vrouwen een kans te geven op werk en een leven. Mooi verhaal en fantastisch resultaat.
Ze vertelt dat het haar manier is om de wereld een stukje mooier te maken.
Het is heel goed om de wereld een stukje mooier te willen maken, maar het is ook belangrijk om te doen waar jij gelukkig van wordt, zodat je tot bloei kan komen.
Samen wordt het een prachtig boeket.

epigenetica

Wat als we leren gebruik te maken van ons fantastische zelf helende vermogen. Zou het helpen als je de rotsvaste overtuiging hebt dat je nooit kanker zult krijgen.
Dat wij tot bijzondere dingen in staat zijn is wel bekend. Placebo medicijnen werken net zo goed als echte medicijnen. Tot nu toe vond men dat in de medische wereld maar lastig. Nu is een hoogleraar een onderzoek gestart naar het placebo effect met als doel minder gebruik van medicijnen. De patiënten krijgen eerst medicijnen om het lichaam "het kunstje"te leren. Het lichaam weet dan wat het moet doen en maakt de benodigde stoffen ook zonder de medicijnen. Ze verwacht dat het lichaam wel zo'n drie weken de stoffen blijft maken, voordat er weer een nieuwe shot medicijnen nodig is.
Toen mensen bij de wereld draait door werden opgeroepen om vragen te stellen aan de wetenschap heb ik een vraag ingestuurd: Wat is de link tussen de kwaliteit van ons voedsel en het functioneren van het menselijk lichaam? Niet de hygiëne en de aan- of afwezigheid van schadelijke stoffen, maar de toenemende afwezigheid van fytonutriënten in onze voeding.
Ik heb vaak grote dromen en vermoedde dat ik een heel belangrijke vraag gesteld had aan de wetenschap. De wetenschap besliste anders, maar toen ik in de gashouder in Amsterdam rondliep, waar de wetenschappelijke uitleg van de uitgekozen vragen gepresenteerd werden, werd ik toch aangenaam verrast. Bij een stand werd met lampjes duidelijk gemaakt hoe epigenetica werkt. Epigenetica is het aan en uitzetten van de genen. Op mijn vraag hoe de lampjes aan en uitgezet kunnen worden, antwoorden de wetenschappers dat het systeem beïnvloed wordt door ons gedrag. Door onze eet- en leefwijze en het milieu worden voortdurend genen aan- en uitgezet.
Als we medicijnen kunnen gebruiken om ons lichaam te sturen, kunnen we dan ook de geneeskrachtige stoffen in kruiden en wilde platen gebruiken om onze genen te sturen? En is dat dan de reden waarom ik me zo veerkrachtig voel?
Is het placebo effect ook een kwestie van epigenetica, genen worden aan- of uitgezet en de cellen doen wat er van ze verwacht wordt.
Ik heb nog veel vragen. Dat het vaak anders uitpakt dan de medici zeggen of verwachten is inmiddels wel duidelijk. Wim Hof (the iceman) beweerde 20 jaar geleden al dat hij zijn immuunsysteem met zijn mind kon beïnvloeden. Hij werd niet serieus genomen. Inmiddels is wetenschappelijk bewezen dat Wim zijn immuunsysteem kan beïnvloeden en harder of zachter kan laten werken als dat nodig is.

Je kunt niets zeker weten.....

De zeer gerenommeerde kankeronderzoeker Renee Bernards onthult in het NRC; slechts 10% van de gepubliceerde uitkomsten van medische onderzoeken weet je zeker, de rest verzin je er bij.
Het zou mooi zijn als de onderzoekers en medici een toon aanslaan passend bij deze bekentenis. We denken..., waarschijnlijk.... Dan zouden patiënten ook beter begrijpen dat ze zelf de grootste deskundige zijn en niet de dokter.
In het NRC van vrijdag 15 april een interview met voedingsprofessor Martijn Katan, die een boek heeft geschreven over voedingsmythes.
Katan heeft niet veel twijfels. Gebreksziekten bestaan niet meer, we weten nu wel wat een menselijk lichaam nodig heeft, minder brood eten is onzin, fruit is hetzelfde als suiker en het belang van groenten wordt zwaar overschat. De zogenaamde voedingsgoeroes die groenten en fruitsmoothies aanbevelen, zijn volgens Katan helemaal verkeerd bezig. Ze zorgen ervoor dat mensen ongezonde en eenzijdige diëten aanhangen.
Als je gewoon doet wat het Voorlichtingsburo voor de voeding voorschrijft komt alles goed. Twintig jaar geleden volgde het Voorlichtingsburo voor de voeding ook braaf wat wetenschappers hadden ontdekt over vet en koolhydraten. Vet was de oorzaak van allerlei ziekten. Als je nu maar vet uit de voeding elimineerde kwam het allemaal goed. Inmiddels lijkt het niet vet maar de koolhydraten te zijn die ons ziek en dik maken.
Het is niet erg als mensen het, door allerlei verschillende adviezen over eten, niet meer weten. De wetenschappers weten het namelijk ook niet. Dat zou de mensen kunnen motiveren om te uitzoeken wat werkt. Waar wordt je gezond en fit van.
En als we echt zouden weten wat een menselijk lichaam nodig heeft, zouden we dan niet kunnen voorkomen dat zoveel mensen ziek worden?

opschudden

De afgelopen week heb ik veel tijd gehad om na te denken.
Zondag slipte mijn fiets voorwiel weg in een scherpe bocht. Ik ben op mijn hoofd terecht gekomen.
Drie dagen in bed, doodziek, duizelig en misselijk. Ik was veel wakker. Ik deed wat ik altijd doe als ik niet kan slapen. Ik ontwerp mijn tuin. Wat ik allemaal nog ga doen en hoe dat eruit zal gaan zien.
Het duurde eindeloos lang die drie dagen. En, daar schaam ik me nu wel een beetje voor, regelmatig wenste ik dat ik dood was.
Ik ben weer uit bed en kan weer voorzichtig wat in de tuin doen. Ik slaap nog steeds heel weinig.
Ook als ik overdag even ga liggen om te rusten, ben ik wakker en heel helder. Ik denk na over mijn hersens, ze voelen anders dan voor de val.
Het lijkt wel alsof mijn hooggevoeligheid, waar ik in de loop van de jaren goed mee heb leren omgaan, weer in alle hevigheid terug is. Harde geluiden, drukke mensen doen bijna pijn.
Zijn mijn hersenen letterlijk opgeschud? Is dit de tijd voor een reset. Als ik nu mijn hersens alleen maar "vul"met mooie, lieve, leuke dingen zou dat verschil maken. Ben ik een ander mens geworden?
Als ik nu mijn beste eigenschappen, de beste stukjes uit mijn hersenen meer aandacht geef en de rest wat laat versloffen, zou dat iets veranderen?
Ik probeer door mooie gedachten, mooie muziek luisteren en me niet bezig te houden met negativiteit mijn zelf helende vermogen te helpen om mijn hersens weer op orde te krijgen.
Heel blij ben ik dat ik nog leef!

tuin trends

Een mooie eetbare tuin dat is mijn streven. Niet alleen met groenten maar ook met eetbare "gewone"tuinplanten, kruiden en "wilde"planten. De lijst met planten die in andere landen in het wild voorkomen en hier als tuinplant gezien worden is groot.

Op dit moment is in de hippe tuinwereld het voedselbos hot. Iedereen wil een voedselbos. Op een lezing vorige week, voelde ik een bepaalde wanhoop bij de deelnemers. Ik heb een tuin van 6 bij 10 en nu moet ik een voedselbos. Het zou goed zijn als je bij elke hype kijkt wat dit voor jou tuin betekent en wat je ermee kan. Het is fijn als je, je eigen tuinstijl ontwikkelt. Dat geeft rust en dat is goed voor je tuin.

Ik raakte besmet met het tuinvirus toen ik 30 was. Voor het eerst een huis met een tuin. een klein stukje grond, helemaal van mij. Ik ging tuinboeken lezen, werd groot fan van Elisabeth de Lestrieux en Geoff Hamilton van Gardners World. Stapels tuinboeken op mijn nachtkastje. 

Mijn eerste tuinvisie zijn borders op kleur. Zeer fanatiek planten verzamelen en voortdurend alles veranderen. Vooral rozen waren favoriet.

Deze tuin moest ik achterlaten, ik ging tuinieren op zandgrond en mijn rozen gingen dood.

Langzamerhand groeide bij mij het besef dat ik mijn planten moest aanpassen aan de grondsoort en niet andersom. Ik ging de hoveniersopleiding volgen en ook werken als hovenier.

Bij sommige klanten mocht ik mijn gang gaan en kon ik sturen. Nee, ik ga de tuin niet winterklaar maken. Dat is iets wat van Kooten en de Bie bedacht hebben en wat dankbaar is overgenomen door de hoveniers, omdat ze in de winter niets te doen hebben. Veel mensen zien de tuin als verlengstuk van de woonkamer, dus het moet netjes zijn. Veel mensen zien graag kale grond? 

Niet voor niets kreeg ik na 10 jaar als hovenier werken een zware rugblessure. Ik had er ook wel genoeg van om deze strijd te voeren. In mijn eigen tuin deed ik steeds minder en de tuin werd steeds mooier.

Ik begon steeds meer te beseffen dat ik verantwoordelijk ben om met mijn stukje grond een bijdrage te leveren aan de natuur. Zonder dat ik wist welke kant ik op zou gaan, begon ik plakboeken aan te leggen. Ik plakte teksten en plaatjes in over kruiden, geneeskrachtige werkingen, wat kun je nog meer met planten. Halverwege het eerste jaar op de herboristenopleiding, tijdens een les over de geneeskrachtige inhoudsstoffen van kruiden, had ik een EUREKA moment. 

Een ingeving zo vanzelfsprekend dat ik me bijna schaamde dat ik er niet eerder op gekomen ben.

Kruiden en planten maken niet alleen vitamines en mineralen, onmisbare stoffen voor ons. Ze maken ook nog duizenden stofjes (om zelf in leven te blijven) die bijzonder belangrijk zijn voor onze gezondheid. Deze stoffen worden gebruikt om geneesmiddelen te maken, maar ik denk dat ze voornamelijk bedoeld zijn om ons gezond te houden. Daar begon mijn zoektocht naar salutogenese (gezondheid). De rest van mijn leven ben ik bezig met dit onderzoek. De relatie tussen de geneeskrachtige stoffen in planten en de systemen in ons lichaam die ons gezond houden.

Mijn tuin past zich aan bij deze passie. Ik verzamel kruiden en eetbare planten die iets extra's hebben.

Ik zaai ook "gewone"groenten, maar denk dat ik iets extra's moet doen, als ik lang gezond wil blijven.

Dit extra's komt vooral voor in de wilde planten en kruiden, planten met een enigszins sterke smaak.

Ik heb ook een voedselbos aangelegd, omdat er in een voedslebos veel bijzonder eetbare min of meer geneeskrachtige planten passen. Zoals zanthoxylum americanum, aralia cordata, duindoornbes, zingiber mioga (gember).

Geduld

Jaloers is niet het goede woord, maar als ik tuinen zie met grote bomen en prachtige struiken en hagen voel ik een verlangen. Ik wist dat het stuk grond waar ik voor gekozen heb slecht behandeld is. De grond lag er kaal en mishandeld bij. Uitgeput, jaren alleen geoogst en niets teruggeven aan de natuur. Het deed en doet me bijna pijn. Ik kon de aarde bijna horen huilen. Ik voel het ook als mijn missie om dit stuk grond weer vruchtbaar te maken.
Inmiddels hebben we 23 hoogstamfruitbomen gepoot, 12 kleine fruitbomen, 15 andere bomen; ratelpopulieren vanwege het mooie geluid. Witte berken op de oprit, dat staat zo mooi als in donker aan komt rijden. Een aantal tamme kastanjes, die groeien uit tot brandhout. De kleine fruitboompjes gaan al snel fruit geven en worden ook minder oud dan de hoogstammers.
Inmiddels staat er 100 meter gemengde haag, wilde rozen, meidoorn, sleedoorn, mispel, hazelaar, liguster, berberis in een dubbele rij in driehoeksverband.
Ik heb een voedselbos aangelegd met bijzondere eetbare bomen en struiken.
Ik heb een spiraalborder aangelegd. Het pad naar binnen volgen is een metafoor voor de weg naar je binnenste. Hier komt nog een lage waslijn. Aan de waslijn kunnen lapjes gehangen worden. Aan het begin van het pad staat een bakje met lapjes en stiften. Schrijf een wens op en hang aan de waslijn, de wens wordt meegenomen door de wind. (idee afgekeken van Ecolonie) De schoorsteen van ons schuurtje is afgebroken. Nu heb ik prachtige oude stenen om een kruidencirkel aan te leggen.
Inmiddels ben ik begonnen met zaaien. In mijn catalogus beschrijf ik 98 verschillende soorten. Ik heb 98? verschillende soorten zaad van kruiden en wilde planten. Groenten niet meegerekend.
Mijn belangrijkste taak is teruggeven aan de aarde, door planten en voeden met blad en compost.
Hoewel ik uren plantjes kan verspenen of patchwork lapjes aan elkaar kan naaien, ben ik op een bepaalde manier erg ongeduldig. Dit hef ik op met mijn grote fantasie. Ik zie hoe het kan worden en dat motiveert mij ieder dag weer om vrolijk aan de slag te gaan.

mijn ogen

Op zijn facebook pagina schrijft Henk Fransen over het boek van Moeder Theresa. Op een moeilijk moment in zijn leven geeft dat boek hem weer kracht om door te gaan. Hij is veertig en denkt dat zijn leven zinloos is geweest tot nu toe en dat het te laat is om iets te veranderen.
Van moeder Theresa leert hij dat het nooit te laat is. Moeder Theresa begint haar bijzondere werk in de sloppenwijken pas als ze al vijftig jaar is.
Henk is benieuwd naar een of meerdere momenten of gebeurtenissen in het leven van zijn facebook volgers die "lifechanging"zijn geweest.
Ik kan wel meerdere momenten bedenken maar leren leven volgens mijn intuïtie geholpen door "tekens" heeft mijn leven zeker positief beïnvloed.
Zeven jaar geleden ging mijn jongste kind op kamers wonen. Dat ik als moeder niet meer nodig ben vind ik wel een prettig idee. Dat gaf en geeft me een gevoel van vrijheid.
Toch volgt er een emotioneel verwarrende periode. Zonder het me te realiseren verwachtte ik teveel van mijn partner. Mijn partner gaat graag in zijn eentje op stap en heeft andere passies dan ik. Tuinen en plantjes zijn mijn passie. Het meest schokkend vond ik dat ik me dat nooit gerealiseerd heb. Alsof ineens mijn ogen open gingen. Ojee we gaan dus niet samen een grote tuin onderhouden en tuinieren.
Ook emotioneel ging mijn partner het gat dat mijn kinderen achterlieten niet opvullen, dat moest ik zelf doen.
Ik kan niet ontkennen dat ik stiekem heel verdrietig was. Ik ging veel in mijn eentje op stap en vond er niets aan.
Ik voelde me zielig, alleen en in de steek gelaten. Dat heb ik niemand vertelt. Ik wist dat het iets was, dat ik zelf moest oplossen en ook dat het iets was dat steeds terug zou komen als ik het niet zou aanpakken.
Op een mooie zonnige zaterdag, ik zie het nog voor me, ik zit in de tuin de krant te lezen. Mijn oog valt op een advertentie. Ik lees nooit advertenties, dus besluit ik dit als een teken te beschouwen. In de advertentie werden vrijwilligers gevraagd om mee te helpen op een eco-camping in de Spaanse Pyreneeën. Ik heb me opgegeven en ben gegaan. Dat is het begin van een ommekeer.
Een bijzonder moment, rijdend door een prachtig berglandschap, keihard meezingend met de pastorale van liesbeth list en ramses shaffy. Ondertussen denkend ben ik dit?
Ik leerde naar de wereld te kijken met mijn ogen in plaats van met onze ogen.
Ook leerde ik veel over mezelf door met veel mensen samen te werken. Van een aardige vrouw die elke dag met mij wou wandelen, leerde ik nee zeggen. Ik wil graag met je wandelen, maar niet elke dag. Ik leerde dat je iets kunt leren van mensen waar je, je aan ergert. Deze mensen spreken iets in jou aan waar je naar moet kijken. Deze reis heeft mijn leven veranderd.
Vanaf die eerste reis ga ik elk jaar minimaal 1 week alleen met mezelf op stap.
Een paar dagen geleden pas heb ik aan mijn partner opgebiecht dat ik in die tijd heel ongelukkig en verdrietig was.

zielenreis

In Heteren, een dorp op 3 km afstand van Randwijk, waar ik woon is een spiritueel ontmoetingscentrum.
In het centrum worden maandelijks lezingen georganiseerd.
Samen met twee buurvrouwen woon ik een lezing bij over de reis van de ziel. Ik sta open voor verhalen over dolende zielen. Maar denk er niet teveel over na en ben geen fervent verdediger van deze theorie.
Wat me opvalt is dat veel mensen ervaringen hebben met dingen die eigenlijk niet kunnen. Tekens van overledenen? Een hand op de schouder, lichten gaan aan en uit, krakende kasten.
Een man die komt kijken naar ons lekkende dak begint spontaan te vertellen over de geesten in zijn oude huis. Het huis is inmiddels gereinigd en de geesten zijn weg, maar de geesten hadden hem bijna zijn huwelijk gekost. Hij wilde niet thuis zijn omdat het niet goed voelde en zijn vrouw was helemaal in de war en agressief.
Mijn vader is op een ellendige manier doodgegaan. (Inmiddels 15 jaar geleden) Wij, zijn kinderen mochten geen afscheid nemen. Het eerste jaar na zijn dood speelde mijn vader een heel belangrijke rol in mijn gedachten. Heerlijk in mijn eentje in de tuin ploeteren met mijn vader in mijn hoofd. Ik stelde me voor dat hij bij me was in de vlinder die op mijn schouder zat, in het roodborstje dat niet van mijn zijde week.
Mijn vader rookte tot zijn veertigste ongeveer zware shag. Op een keer in de tuin rook ik zo sterk die zware van Nelle lucht dat ik bijna niet kon geloven dat er echt niemand in de buurt was.
Zo heb ik misschien met de hulp van mijn vaders ziel zijn dood, stukje bij beetje verwerkt.
De vrouw die de lezing gaf over de reis van de ziel vertelde dat ze een goed contact met haar vader heeft gekregen na zijn dood. Ze groeide op in een zeer gelovig Zeeuws gezin en raakte het contact met haar vader kwijt toen ze ging studeren en niet meer het geloof van haar ouders aanhing. Na zijn dood begon ze steeds milder en liefdevoller over haar vader te denken. Ze geloofde dat haar vaders ziel haar daarbij hielp. Wat hij bij leven niet kon geven, maakt hij goed na zijn dood.
Of het processen zijn die je zelf bedenkt of dat de zielen van onze gestorven dierbaren echt bij ons blijven zolang wij dat nodig hebben, weet ik niet. Ik wil graag geloven dat mijn vaders ziel nog een tijdje gebleven is om mij te helpen zijn dood te verwerken.

inspiratie

Ik ben uitgenodigd in Bergeijk om een lezing te geven over de toepassing van wilde planten en kruiden in de tuin en in de keuken.
Een dag voor de lezing probeer ik altijd afstand te nemen van de lezing. Ik probeer er niet meer aan te denken en ga andere dingen doen. Dit helpt om niet zenuwachtig te worden en om onbevangen voor de zaal te staan.
Ik probeer wel altijd te bedenken wat ik graag zou willen dat mensen gaan doen met wat ik verteld heb.
Het verhaal van het vlindereiland schiet me te binnen. Ik wil de mensen aan het begin van de lezing even meenemen naar het zweedse eiland waar een enorme diversiteit aan vlinders voorkomt. Volgens de bioloog op het eiland heeft dat te maken met verschillende factoren. De grondsoort maar ook omdat er mensen wonen.
Een hoopvol verhaal, omdat het aangeeft dat je als mens ook iets kunt toevoegen aan de natuur. Dat je als mens niet alleen de aarde vervuilt en vernietigd maar ook een bijdrage kunt leveren. Ieder op zijn of haar eigen stek groot of klein. Een tuin of zelfs balkon zou geen verlengstuk van de huiskamer moeten zijn, maar een verlengstuk van de natuur.
Ik  hoop dat de mensen dat gaan meenemen en met de natuur mee gaan tuinieren.

vlindereiland

"Wie elk natuurreservaat winst vindt, heeft de hoop opgegeven". Dat is een uitspraak van Frederik Sjöberg, een zweedse bioloog, bekend vliegenonderzoeker en publicist.
Op Runmarö, een eiland voor Stockholm waar de schrijver woont komen minstens 66 vlindersoorten voor.
De verklaring voor het grote aantal soorten geeft Frederik aan de samenwerking van de mens met de natuur. Op het eiland wonen in de zomer een paar duizend mensen in de winter een paar honderd. Als de mens om de een of andere reden van het eiland zou verdwijnen en de natuur vrij spel zou krijgen zouden er heel wat vlindersoorten verdwijnen volgens Sjöberg.
De vlinderfauna van Runmarö vertelt een geschiedenis over de kunst om een landschap te beheren zonder het te verstoren.
Wat een fantastisch hoopvol verhaal. Ik zie het eiland, het is een zonovergoten dag en ik loop tussen enorme aantallen fladderende vlinders.
Iedereen kan zijn of haar eigen vlindereiland maken op je eigen stukje grond of zelfs balkon. Iedereen zou een natuurreservaat(je) kunnen maken op het eigen stukje aarde waar jij verantwoording voor kunt nemen en met de natuur kunt samen werken.
Of we de natuur kunnen verbeteren weet ik niet, maar dat we door specifieke beplanting toe te passen de biodiversiteit kunnen vergroten vind ik  mooie uitdaging.

alternatief?

Er zijn nog steeds mensen die denken dat als je geen vlees eet, je ook geen leren schoenen draagt. Echt waar!
Wat voor ons gewoon is, vinden anderen alternatief.
Ook de in onze omgeving helaas noodzakelijke bodemverbeteraars zitten in de alternatieve hoek. Net als fytotherapeutische medicijnen mogen ze slechts met zeer algemene termen adverteren. Zoals "helpt het bodemleven". Terwijl in veel onderzoeken het belang van bodemleven voor de gezondheid van de plant wordt aangetoond.
Een rijk bodemleven is natuurlijk niet alternatief maar zou gewoon moeten zijn.
Door monoculturen, kunstmest, bestrijdingsmiddelen en diep ploegen hebben we het bodemleven vernietigd. Een ongezonde levenswijze en medicijnen vernietigen ook onze darmflora.
Het microleven op en rond wortels van planten is van nature nog veel rijker dan dat in onze darmen. In een gezonde darm leven zo'n 10.000 bacteriesoorten. Een gram gezonde bodem kan wel 30.000 soorten bevatten, naast nog duizenden schimmel- en kleine siersoorten.
Dit microleven blijkt een belangrijke rol te spelen in de weerbaarheid van planten tegen ziektes. Bodembacteriën en - schimmels helpen planten met voedingsstoffen en bescherming. Er zijn bijvoorbeeld bacteriën die in de buurt van een ziekte verwekker, signaalstoffen gaan afgeven die de plat aanzetten tot een verdedigingsreactie. Andere bacteriën maken antibiotica of beschermen de plant door ruimte in te nemen.
Er wordt wereldwijd 200 miljard euro uitgegeven aan kunstmest en bestrijdingsmiddelen, tegen 1.5 miljard aan bodemverbeteraars.

Hormese

Ik ben niet bang om ouder te worden. Ik ben niet bezig met rimpels, ik verf mijn haar niet. En als mensen mij ouder schatten dan ik ben, ben ik niet teleurgesteld. Wat mij drijft is optimale gezondheid. We hebben veel mechanismen in ons lichaam die ons graag willen helpen om gezond(er) te worden. Als we zelf een beetje meehelpen kunnen er bijzondere dingen gebeuren. Hormese is een van de mechanismen in ons lichaam dat we nog hebben behouden om te overleven in barre omstandigheden. Die barre omstandigheden zijn er niet meer. Die moeten we dus zelf opzoeken. We moeten zelf ons lichaam een beetje prikkelen.  De hormese wordt aangezet door extreme omstandigheden honger, kou, beweging en ook licht giftige stoffen in kruiden.  Hormese (letterlijk prikkeling) is het biologische effect dat een stof die in hoge dosis schadelijk is. bij een lage dosis positieve effecten kan hebben.
Dit positieve effect heeft een optimum.
Waar dat optimum ligt is voor ieder verschillend en ook afhankelijk wat je gewend bent. Als je bijvoorbeeld nooit wilde planten eet, is het verstandig voorzichtig te beginnen.
Als ik ga sporten probeer ik mijn hormese flink aan te zetten. Het moet af en toe flink pijn doen. Ik ren 5 keer de trap op en neer naar de wageningse berg. Als je denkt ik kan niet meer, toch nog een keer die trap op. Je lichaam gaat dan Heat shock proteins aanmaken. Dat zijn eiwitten die o.a. je zenuwstelsel beschermen. Ook een ijskoude douche en intermitted fasting (maaltijden overslaan) hebben dat effect.
In eetbare wilde planten en kruiden zitten ook stoffen die ons een stress stimulus toedienen. Deze stoffen zijn de geneeskrachtige stoffen in wilde planten en kruiden. In te grote hoeveelheden kunnen sommige stoffen giftig zijn. In kleine hoeveelheden zorgen deze stoffen echter voor een gunstige fysiologische aanpassing.
Wat precies die Heat shock Proteins zijn en wat ze doen ga ik proberen te verder uit te zoeken.
Ik heb geleerd mezelf te verwennen, maar ook hard te zijn voor mezelf.
Lief en mild zijn voor jezelf maar ook jezelf blootstellen aan kou, veel beweging en goede voeding.