Wijze bomen

Voor het eerst sinds ik een boek wil schrijven heb ik het idee dat het zou kunnen gaan lukken. Ik heb dat hele boek al jaren in mijn hoofd, maar worstel ook al jaren met de indeling. Wat komt waar en hoe pak ik dat aan? Ik denk dat mijn goede geheugen mij red van een chaotisch leven. Of heb ik een goed geheugen ontwikkelt omdat ik niet in staat ben om informatie doelmatig in mapjes op te bergen. Ik maak wel mapjes en maak aantekeningen in schriftjes. Vervolgens heb ik moeite om te bepalen wat waar in hoort. Alles heeft immers met alles te maken? Schema weer in de war, dus laat maar. 

Afgelopen vrijdag was ik op de open dag bij Pouwels, oude bouwmaterialen. Niet op zoek naar oude materialen, maar gewoon nieuwsgierig naar het bedrijf in een oude steenfabriek, prachtig gelegen in de uiterwaarden aan de Rijn, naast kasteel Doorwerth. Wat het meeste indruk heeft gemaakt is de lezing van boswachter Jeroen. Bij de zaailingen van de beuk is er altijd een bij die wat groter en steviger dan de rest. We hebben de neiging de grootste te laten staan omdat we die de meeste overlevingskans toe dichten. Maar de grootste is genetisch gezien niet de beste. De grootste heeft niet de genen om heel oud te worden. De grootste is er om de kleinere te ondersteunen en te helpen groeien. Als de kleinere beukjes groter worden zit de taak van de snel groeiende nakomeling er op en sterft. Boswachter Jeroen pleit voor kijken naar de intelligentie van de natuur. Alles wat we tot nu toe hebben bedacht om problemen in de natuur op te lossen, loopt niet goed af. De gevolgen van ingrijpen in de natuur zorgt weer voor nieuwe problemen. Laten we beter naar oplossingen gaan kijken die de natuur zelf ontwikkelt. 

Door het verhaal van Jeroen snap ik nu ook waarom de grote eikels uit Frankrijk niet ontkiemen in een potje. Vlaamse gaaien verstoppen per vogel 7000 eikels elk najaar voor de winter voorraad. De meeste eikels vergeten ze op te graven of laten ze bewust liggen. Om een eikel te laten ontkiemen is er een enzym nodig in de bodem. Dat enzym zit niet overal, vandaar dat we niet omkomen in de eiken. Ik had nog wel uren kunnen luisteren naar Jeroen. Gesteund voel ik me door het verhaal over de intelligentie van de natuur. Een onderwerp dat zeker aan bod gaat komen in mijn boek. Als ik woorden kan vinden om het te beschrijven. 

Natuurlijke intelligentie (vervolg)

Het is niet echt een spannend vakantieverhaal maar ik besluit voor de schrijfclub een verhaal te schrijven over natuurlijke intelligentie. Ik schrijf dat ik op de fiets zit en voortdurend zoek naar voorbeelden van natuurlijke intelligentie. Ik wil zo graag gebieden vinden waar mensen de natuur durven toe te laten en samen een landschap te scheppen. Ik zie vooral veel krampachtig en gewelddadig ingrijpen waardoor natuurlijke processen verstoord worden en kansloos zijn. Verder maak ik een vergelijking met de mooie dooie tuin in Dongen en de minder mooie maar levende tuin in Randwijk. Waarbij de mooie dooie tuin in Dongen de natuur in Nederland moet voorstellen en de tuin in randwijk hoe het zou kunnen zijn.  Dat is in het kort de samenvatting.

Terwijl ik het verhaal voorlees voel ik het al. Het landt niet. Ik krijg het warm en benauwd. Een enkele keer overkomt het me bij een lezing dat het gene wat ik vertel te ver weg staat van de belevingswereld van de luisteraars. Bij een lezing kun je nog aanpassen, beetje naar je luisteraars toekomen. Een verhaal is geschreven, je moet doorlezen. Het verhaal was een totale mislukking. Verkeerd begin, de luisteraars niet meegenomen. Te negatief over de natuur in Nederland. 

Ik krijg aanwijzingen hoe ik het verhaal kan aanpassen. Hoe ik de lezer/luisteraar kan meenemen in het verhaal. Ik denk er een paar dagen over na. Dan besluit ik dat ik er geen mooi verhaal van kan maken. De natuur in Nederland is er heel slecht aan toe. Mensen die zeggen "Nederland is toch zo mooi" moeten bedenken dat de natuur in Nederland er net zo aan toe is als de dooie tuin in Dongen. Het ziet er aardig uit maar de biodiversiteit is nul. We vernielen massaal leefgebieden van dieren en planten en liggen er niet wakker van. Bovendien blijven we maar onderscheid maken tussen natuur en de rest van Nederland. Maar we zijn een eenheid. We moeten overal, voor alle stukjes land, water en lucht, goed voor zorgen en zuinig op zijn. Wij zijn ook onderdeel van het geheel. 

Ik lees "Een vlecht van heilig gras" van Robin Wall Kimmerer. Het hele boek staat vol voorbeelden van hoe destructief we zijn omgegaan met onze medebewoners (planten en dieren) en hun leefomgeving. Maar er is ook hoop. We kunnen ook weer nuttige wezens zijn en de planten en dieren helpen een schoner en mooier leefklimaat te ontwikkelen voor alle levende wezens. Robin noemt het niet zo maar heeft voortdurend voorbeelden van natuurlijke intelligentie. Voorbeelden van de manier waarop bepaalde planten en bomen meehelpen om gebieden te helen. 

Onderstaand een prachtige vergelijking die ze maakt tussen bosgrond en de bewerkte grond in onze tuinen.

`Bewerkte grond is de arme neef van bosaarde, net zoals een hamburger dat is van een bloeiend weiland met koeien, bijen, klaver, weidespreeuwen, bosmarmotten en alles wat het verbindt. Grond in een achtertuin is als gemalen vlees, voedzaam maar een homogene massa waarvan je niet meer kunt zien wat het geweest is. De mens maakt landbouwgrond door het te bewerken. Bosgrond vormt zichzelf door allerlei wederkerige processen` (Robin Wall Kimmerer)

De opdracht voor de volgende schrijfavond is: beschrijf je favoriete plek in Randwijk. Leuke opdracht. Maar ik ga zeker nog even terugkomen op natuurlijke intelligentie.