Ik heb een weekje gefietst en gekampeerd in Nederland. Ik heb 400 km afgelegd en door veel verschillende landschappen gefietst. Sinds ik een tuin heb aangelegd met aandacht voor de natuur en me verdiep in de natuur kijk ik anders naar het landschap. Heel vaak denk ik; het kan beter. Het is te netjes te keurig, teveel wat zouden de buren wel niet zeggen. Dat geeft een doods landschap.
Ik kom in de stromende regen aan op een camping in Dongen. Regen op de fiets is niet erg als je maar droge kleren in je tas hebt. De camping ziet er op het eerste gezicht gezellig uit. Mooie ruimtes waar je droog kunt zitten en veel bloemen. Hier woont iemand met groene vingers. Grote geraniumtorens, een keurig aangeharkte kas met zorgvuldig geschoffelde aarde. Ik loop rond en het raakt me niet.
Als ik thuis kom kan ik er pas de vinger op leggen. Op de camping in Dongen fladderde en zoemde er niets. Het is een dode tuin.
Ik verheug me enorm op thuiskomen en moet me bedwingen om eerst mijn lief gedag te zeggen en dan pas een rondje te maken in de tuin. Enigszins teleurgesteld loop ik rond, het lijkt wel herfst, er is al zoveel bruin. Ik maak mijn ronde af en bedenk me ineens dat mijn tuin er niet is om mooi te zijn. Het mag wel mooi zijn en dat is het ook meestal, maar dat is niet het doel. Mijn tuin is er om het leven een kans te geven, natuurlijke intelligentie, levenskracht te bevorderen. Als ik beter kijk zie ik ineens wel hoe mooi het is. De hele tuin zindert, fladdert en kwaakt van leven.
In een fascinerende Belgische podcast spreekt Leen Gorissen over natuurlijke intelligentie. Het laat me niet meer los. De natuur ontwerpt, produceert en innoveert al 3.8 miljard jaar . Laten we de natuur als voorbeeld nemen om de enorme problemen waar we voor staan op te lossen. We moeten proberen te werken zoals leven werkt zonder uitputting, vervuiling en degeneratie. Leen waarschuwt voor het teveel inzetten van AI. We vertrouwen teveel op AI voor het oplossen van onze problemen. AI bouwt op de visie dat de wereld een machine is en niet een zelf denkend mechanisme.
Rewilden
Laten we beginnen in onze tuinen, laten we ons afvragen hoe zou de natuur dat doen? We moeten rewilden. We moeten af van netheid en orde. Schijnbare chaos is wat de natuur het liefste wil. Wat wil dit landschap of deze tuin worden? Dat klinkt vergezocht vanuit onze westerse denkwijze. Als je het bekijkt vanuit de taal van de oorspronkelijke bewoners van Amerika dan is het landschap een hij of een zij. (Alleen dingen die door mensen gemaakt zijn, zijn een het) Als landschap een persoon is, is het normaal om te vragen wat zij of hij wil worden. Een nette tuin is in dit geval wel een het.
De natuur en een tuin willen in ieder geval geen kale monocultuur van zo kort mogelijk gras en hortensia's worden. Zij willen weelderig kunnen groeien, de bodem bedekken en problemen oplossen. Dat is het minste wat je voor je tuin kunt doen. De aarde in staat stellen haar problemen op te lossen, door bepaalde plantengroei toe te staan.
Ik fiets langs een heideveld, Nee, dat is geen natuur dat is cultuur door de mens gemaakt en vaak kunstmatig in stand gehouden. Tot mijn grote vreugde zie ik een groot gedeelte van de heide al begroeid met berkenbomen. De berkenbomen zijn de pioniers, ze maken de bodem vruchtbaar voor de eiken, beuken en andere loofbomen. Dat is natuurlijke intelligentie.
