Viriditas

Gelukkig ik heb het nog; viriditas of vitaliteit . De afgelopen weken worstelde ik me door mijn hardlooprondes. Het ging geen een keer vanzelf. Omdat ik me heb ingeschreven voor de Stevensloop, 10 km begon ik me wel zorgen te maken. Ik ben geen 40 meer, maar ik ga niet en publiek lopen sukkelen. Maar vandaag ging het weer lekker. Een tijdelijke dip en niet vanwege de oplopende leeftijd, nog niet. 

Gisteren stond er in de NRC een hoopvol artikel over leefstijl. We moeten met zijn allen aan de bak om gezonder te worden en beter opgewassen te zijn tegen toekomstige pandemieën, volgens een leefstijlarts. Indirect wordt hiermee bevestigd dat de Corona pandemie ook een leefstijlpandemie is. De leefstijlarts uit het artikel: we willen altijd snelle oplossingen, pillen, operaties maar we zijn meer gebaat bij slowmedicine. 

Het verhaal van de Amerikaanse arts Victorie Sweet bevestigt de uitspraak van de leefstijlarts. Victoria heeft een boek geschreven over haar ervaringen in een ouderwets ziekenhuis in San Francisco. Het ziekenhuis was nog niet gemoderniseerd en overgeslagen door inspecteurs. Aan alles was gebrek, behalve aan tijd. Mede geïnspireerd door Hildegard von Bingen, op wie ze wilde promoveren, bekeek Victoria de patiënten als plant en onderzocht de viriditas, de veerkracht. Victoria noteerde alle gegevens van de patiënten, ook hoeveel patiënten genezen naar huis gingen. Toen het ziekenhuis "ontdekt" werd door de inspecteurs moest alles anders, beter en efficiënter. Veel verpleegkundigen en artsen moesten een andere baan zoeken. Er kwam moderne apparatuur en de duurste medicijnen., maar veel minder tijd voor de patiënten. Victoria ontdekte in haar notities dat er minder patiënten genezen naar huis gingen na de moderniseringen.

In een column van Rosanne Hertzenberger lees ik over haar bezorgdheid dat de aanstelling van Ernst Kuipers zal zorgen voor meer efficiëncy in de zorg. Vast niet om dezelfde redenen, maar deze keer ben ik het met haar eens. 

Vandaag gevonden in de tuin. Prachtige veertjes van een parkiet? 

Preventie

 Nu komt het. Ik zit klaar voor een item van het journaal. Hoe nu verder met Corona. In de vooraankondiging van het onderwerp valt het woord preventie. Meneer Rouvoet van de GGD komt groot in beeld en deelt gewichtig mede dat de GGD meer artsen aan moet nemen. Vervolgens komt er een meneer die bij de WHO heeft gewerkt. Hij geeft aan dat de huisartsen in Nederland meer moeten samenwerken om eerder een gevaarlijk virus te ontdekken. Dat was het. 

Jammer dat er in het journaal niet verteld wordt dat 19 van de 20 patiënten op de intensive care onderliggend lijden heeft. Diabetes type II, hoge bloeddruk, COPD, overgewicht. Dus dat het erg belangrijk is om nu in actie te komen. Vaak lees en hoor ik dat mensen een trigger nodig hebben om in actie te komen en hun leefstijl te veranderen. Als Corona geen trigger is, wat dan wel? 

Een groep huisartsen in Twente komen wel tot de conclusie dat we nu alles op alles moeten zetten om mensen te motiveren beter voor zich zelf te gaan zorgen. Deze Corona golf lijkt voorbij. Maar wat komt er nog? De huisartsen geven aan dat het accent teveel ligt op het vaccin en te weinig op de winst die te behalen is door verandering van leefstijl. Een gezondere leefstijl met aandacht voor voeding, bewegen en slapen is volgens huisarts Frank Greven een booster voor je immuunsysteem. 

Het goede nieuws is dat er opleiding is voor leefstijlarts. 

Winterthee

Ik heb een tijdje gelopen met lichte maagklachten. Niet ernstig maar vervelend. Als ik een aantal dagen mijn nieuw samengestelde speciale winterthee heb gedronken is de maagpijn weg. In de winterthee; gember, kaneel en bittere sinaasappel

Gember

Dit kruid wordt al sinds mensenheugenis gekweekt, zowel voor culinaire doeleinden, als om haar verwarmende en opwekkende eigenschappen. Gember wordt vooral gebruikt om misselijkheid te verhelpen. Uit wetenschappelijk onderzoek komen ook ontsteking remmende eigenschappen. Het is ook toe te passen bij slechte doorbloeding, zoals winterhanden en - voeten en gewricthsklachten door kou en vocht. Hiervoor vind ik een recept in het tijdschrift "Landapotheek". De verse gemberwortel raspen en door een fijne zeef wrijven. Dit gembersap mengen met evenveel sesamolie voor een massage olie bij pijnlijke gewrichten. Veel van de geneeskrachtige werking van gember ie te danken aan de etherische olie. Slechts een klein deel van de inhoudsstoffen is in water oplosbaar. Gember doet haar werk waarschijnlijk het best als vers kruid geraspt in een gerecht waarin ook olie bij gebruikt is. Ook alcohol is een oplosmiddel voor stoffen die niet of slecht in wate roplossen, gember kan goed toegevoegd worden aan een kruidenbitter.  

Kaneel

De echte en lekkerste kaneel is Ceylon kaneel. De meeste kaneel die in de supermarkt verkocht wordt is cassie kaneel. Deze komt meestal uit China. De smaak is minder en deze soort bevat nogal wat coumarines. (werken bloedverdunnend) Niet om je ongerust over te maken, het kan pas schadelijk worden bij 10 eetlepels. Kaneel staat bekend als een verwarmend kruid, toegepast bij verkoudheid en reumatische klachten. Ook bij misselijkheid en maagklachten. Door de secundaire inhoudsstof cinnamaldehyde in de etherische olie verbetert de bloedsomloop en is kaneel toe te passen bij winterhanden- en voeten. Meng etherische olie kaneel met een neutrale olie om handen en voeten te masseren. Verder te gebruiken in allerlei gerechten in de keuken. Samen met gember en kardemom kan een heerlijke winterthee gezet worden. De wateroplosbare stoffen komen op deze manier beschikbaar. Zoals de flavonoïden; catechine en epicatechine zijn sterke antioxidanten. 

Kardemom

Van de kardemom worden meestal de zaden gebruikt. de kardemomplant is geschikt als kuipplant in de zomer en als kamerplant in de winter. Het lukt mij niet om in deze streken zaden aan de plant te krijgen. De bladeren kunnen geoogst worden en vers of gedroogd gebruikt worden in een kruidenthee of meegekookt in een gerecht. De belangrijkste werking is het verbeteren van de spijsvertering, maar ook in te zetten bij verkoudheden. De cineol in de etherisch olie is werkzaam bij ontstekingen van de bovenste luchtwegen. De zaden kunnen verwerkt worden in diverse gerechten en kruidenbitters. 

Bittere sinaasappel-citrus auranticum

In de Chinese geneeskunde wordt de schil al heel lang gèbrukt bij misselijkheid, om de spijsvertering te stimuleren en bij hoest. De grootste groep geneeskrachtige inhoudsstoffen zijn flavono:iden. en in water oplosbaar. De twee belangrijkste inhoudsstoffen zijn naringenine en hesperidine. Waarbij de eerste vooral reinigend en ontsteking remmend werkt. De flavonoIden in citrusfruit werden ook wel vitamine P genoemd. Waarbij de P staat voor permeabiliteit, doorlaatbaarheid. Hesperidine regelt mede de capillaire doorlaatbaarheid van de bloedvaten en daardoor de bloeddruk. Bij scheurbuik wordt voornamelijk gewezen naar een gebrek aan vitamine C, maar waarschijnlijk speelde ook een gebrek aan hesperidine een belangrijke rol. Hesperidine is ook in vtro onderzocht en effectief gebleken tegen het coronavirus inclusief SARS (Lisa Gonora Herbal Constituents 2009) 

Een booster

 Het is zondag 21 november, ik trek mijn hardloopschoenen aan en ga een rondje lopen. Ik heb geen zin en troost mezelf met een kleine ronde. Als ik buiten ben en loop merk ik hoe lekker het gaat en dat het een prachtige dag is. Toch maar een grote ronde. Het lopen gaat vanzelf en ik geniet van de prachtige herfstkleuren. Wat een topdag voor de helaas afgelaste zevenheuvelenloop. Mijn doel, de tijd van twee jaar geleden verbeteren had ik vast gehaald. Jammer, volgend jaar een nieuwe kans. Thuisgekomen loop ik direct naar het tuinhuis en laat me in een bad zakken met ijskoud water. Ik kleed me aan en voel me herboren.

Kou

"Pas op anders vat je kou"; met deze zin zijn veel mensen opgegroeid. De mythe dat je ziek kunt worden van koude is lang levend gebleven. Om kou te vatten, verkouden te worden, moeten we besmet worden met een virus. Te koud gekleed naar buiten gaan, daar worden we niet ziek van, sterker nog daar zouden we wel eens beter van kunnen worden. 

Ik kan me nog goed herinneren dat Wim Hof, de ijsman, voor het eerst op TV kwam. Hij bleef heel lang zitten in een totaal doorzichtig bad met ijsblokjes. Ik was verbijsterd, hoe kan dit. Hij beweerde ook nog dat hij zijn lichaam en immuunsysteem van binnenuit bestuurde. De medische wetenschap viel over elkaar heen om dat zo snel mogelijk te ontkrachten. Je autonome zenuwstelsel besturen, dat kon helemaal niet. Maar na baanbrekend onderzoek in het Radboud UMC, bleek het wel te kunnen. Blootstellen aan koude blijkt zeer goed te werken om je immuunsysteem te verbeteren.

"Een beetje gif"...

Een prikkel, die in hoge intensiteit schadelijk is, heeft doorgaans in beperkte of soms minimale intensiteit een gunstig effect op het menselijk lichaam. Dat geldt voor inspanning, vasten, koude, hitte, en ook voor geneeskrachtige secundaire inhoudsstoffen.

"Een beetje gif, daar knapt een mens van op "is een artikel van Stijn van Gils (journalist) gepubliceerd in het tijdschrift Vork. In het artikel wordt wetenschapster Wendy Russel van de Universiteit van Aberdeen geïnterviewd. Zij vindt de geringe aandacht voor secundaire inhoudsstoffen zorgelijk. Het lijkt er op dat de stoffen die de plant helpen om te gaan met stress, nuttig zijn voor mensen om beter om te gaan met wat ons belaagt. Er zijn aanwijzingen dat deze stoffen ons helpen om beginnende kankercellen af te breken, om hart-en bloedvaten gezond te houden en ons immuunsysteem te verbeteren. Russel onderzoekt welke van de secundaire inhoudsstoffen nu precies gezond zijn. Dat is lastig, want volgens Russel zijn er tussen de 200- en 400 duizend verschillende secundaire inhoudsstoffen waarvan een onbekend deel invloed heeft op onze gezondheid. Russel focust op 500 stoffen die kansrijk zijn. Ook zijn er contacten met zaadveredelaars om secundaire inhoudsstoffen terug te krijgen in onze groenten. Deze stoffen zijn succesvol verwijderd door de keuze van de veredelaars voor opbrengst en smaak. Ik heb geen wetenschappelijk onderzoek nodig om te weten dat mijn gezondheid profiteert van de secundaire inhoudsstoffen. Maar ik ben wel blij dat het onderzocht wordt. Want net als van koude, vasten en inspanning is ook het consumeren van secundaire inhoudsstoffen, een prikkel. Een prikkel die in hoge concentraties giftig kan zijn, maar in beperkte  hoeveelheden het lichaam aanzet beter te worden. 

Wintermaanden

De beste manier om secundaire inhoudsstoffen binnen te krijgen is biologische groenten en fruit eten aangevuld met kruiden, wilde planten en bessen. In de herfst zijn in de tuin nog wel een aantal kruiden/planten te vinden om toe te voegen aan het eten: dovenetel, brandnetel, look zonder look, smalle weegbree. Maar je kunt ook gaan kijken naar andere kruiden. Om ook in de winter ons immuunsysteem te ondersteunen door secundaire inhoudsstoffen kunnen we ons richten op kruiden die ons direct doen denken aan winterse sferen. Kruiden als gember, kaneel, kardemom en bittere sinaasappelschil zijn niet alleen lekker voor glühwein of appeltaart maar bevatten ook goede secundaire inhoudsstoffen die een boost kunnen geven aan ons immuunsysteem. 

Recept voor een winters bittertje

5 biologische mandarijen met schil in dunne plakken

20 g dennennaalden, liefst van de douglasspar

stuk verse gember in schijfjes

1 kaneelstok (liefst Ceylonkaneel)

10 g kardemomzaad iets gekneusd

500 ml wodka

500 ml water

Honing naar smaak

Alle ingrediënten in een grote glazen pot, voeg honing naar smaak toe. Roer dagelijks door. Na 7 tot 10 dagen zeven en in een donkere fles gieten. Ongeveer 1 jaar houdbaar.