Blijven denken en voelen

Roanne van Voorst (antropoloog en docent aan de Universiteit van Amsterdam) heeft 1,5 mln euro gekregen van De European Research Council om onderzoek uit te voeren naar het gebruik van artificial intelligence in de gezondheidszorg. Ze gaat in 6 landen onderzoeken wat er gebeurt als artsen steeds meer leunen op data en algoritmes in plaats van hun intuïtie te gebruiken. Een van de 6 landen is Paraguay. De inheemse Guarani krijgen medische zorg van traditionele sjamanen. Die maken medicijnen van planten en die planten werken goed. Maar oude medicijnen verdwijnen. Moderne artsen met goede bedoelingen weten het beter. Technologie zorgt voor een verandering in de gezondheidszorg. De patiënt wordt een ziekte en de holistische kijk verdwijnt of is al verdwenen. Het zou mooi zijn als beide vormen van geneeskunde naast elkaar blijven bestaan. Het medicinale gebruik van planten naast moderne farmaceutica. En vooral aandacht voor de mens in plaats van de ziekte. Dit alles volgens Roanne. In hoeverre de technologie in de gezondheidszorg in Nederland aan het winnen is van persoonlijke aandacht en intuïtie, weet ik niet. Wat ik wel weet is dat het medicinale gebruik van planten in Nederland totaal is verdwenen. 

Mijn laatste huisartsbezoek is minstens 10 jaar, misschien wel 15 jaar geleden. Ik vond toen al dat de huisarts veel op het scherm zat te kijken en zich liet leiden door protocollen. De huisarts typte mijn klachten in en kijkt op het scherm wat ik heb. Ha dacht ik dat kan ik zelf ook wel. Als er iemand een holistische kijk heeft op mijn gezondheid dan ben ik dat.

In het artikel noemt Roanne nog een voorbeeld waarop het mis kan gaan als algoritmes steeds meer beslissingen nemen:

"In de metro in Amsterdam, terug van het AMC, zit ik een keer naast een jonge vader. De vader droomt weg terwijl zijn kinderen rennen, gillen, hangen aan dingen. Heel irritant. Het is druk in de metro. Iedereen is moe. De conducteur komt langs en vraagt of hij zijn kinderen een beetje in de gaten kan houden. De man schrikt op en mompelt dat ze net uit het ziekenhuis komen waar zijn vrouw een chemokuur krijgt. De conducteur omhelst hem en loopt door zonder verder iets te zeggen. De conducteur reageert als een mens. Als er camera's hadden gehangen die gedrag monitoren had de man een boete gekregen omdat hij verantwoordelijk is voor zijn kinderen. Met een toenemend cameratoezicht en automatische besluitvorming gaan er mensen tussen de spleten vallen. Het wordt een hardere wereld, waarin alles gericht is op efficiëntie." 

We hollen door en ik ben bang dat er te weinig mensen zijn als Roanne. Mensen die niet tegen vooruitgang zijn maar die kritisch kijken of we niet te hard lopen en daardoor onze eigen intelligentie en de intelligentie van alle levende wezens ondergeschikt maken aan artificial intelligence met mogelijk ernstige gevolgen.

 

   

weg met de weegschaal

 In de NRC afgelopen weekend een opiniestuk van Sarah Meuleman over de weegschaal. Eigenlijk ging het stuk het meest over schoonheidsnormen waar vrouwen aan lijden. Volgens Sarah gaan vrouwen gebukt onder schoonheidsidealen en onder opgelegde maten en gewichten waar we nooit aan kunnen voldoen. Weg met de weegschaal dus en lekker doen waar je zin hebt. Tussen de regels door lees ik dat het gevolg kan zijn dat we dikker worden. Dikker worden als een protest tegen opgelegde schoonheidsnormen? Zou dat de oplossing zijn voor de worsteling die veel vrouwen ervaren. De dagelijkse strijd met "verboden" eten en de angst om dik te worden. 

De weegschaal wegdoen is wel een heel goed idee. Maar je laten gaan als een soort protest tegen schoonheidsnormen en bepaalde maten waar je aan moet voldoen is een heel slecht idee. Heel negatief en zelfdestructief ook. Ik realiseer dat mijn methode vast niet voor iedereen de oplossing is, maar voor mij heeft het uitstekend gewerkt.

Twintig jaar geleden heb ik de weegschaal de deur uitgedaan. Ik heb in mijn jeugd geworsteld met diverse eetstoornissen. Ik wilde graag op Audrey Hepburn lijken, zo'n hertachtige type. Ik had een ideaal gewicht in mijn hoofd en dat gewicht bereikte ik alleen in de periodes dat het heel slecht met mij ging. Twintig jaar geleden besloot ik dat verboden voedsel niet bestaat. Ik mag alles hebben maar ik kies voor wat goed is voor mijn lichaam. Ik kies voor gezond en fit. Dat was een zoektocht. Als je opgeleid ben tot diëtist duurt het een tijdje voor je ruimte krijgt voor nieuwe inzichten in voeding. De zandloper van Chris Verburgh heeft een heel belangrijke bijdrage geleverd. Anders kijken naar koolhydraten en vet. Vet is goed en koolhydraten moet je aanpassen aan je beweging van die dag. Als je niet beweegt, minder koolhydraten. De koolhydraten die je niet verbrand worden door je lever omgezet in vet en dat gaat direct naar je middel. Dat werkte zo goed dat mijn buikje en de buik van mijn partner binnen 6 weken verdwenen waren.  Nee, geen koolhydraat arme rommel. Zuiver eerlijk voedsel, wat ik herken en zelf zou kunnen maken. Zoveel mogelijk biologisch, maar vooral groenten, fruit en volvette melk producten biologisch en liefst biologisch dynamisch. 

Geen margarine, goede roomboter van koeien die gras eten. En veel, heel veel groenten eten. Dat is even wennen en anders leren koken. En natuurlijk de hele dag kruidenthee (ook koffie) en regelmatig kruiden en wilde planten. Ook af en toe een vet visje is aan te raden. (Ja ik maak me ook zorgen over dierenleed.) Regelmatig een maaltijd overslaan is ook een goed idee. Ook dat is wennen, maar ik heb geleerd honger niet erg te vinden. En omdat ik mijn koolhydraten afstem op wat ik nodig heb, ga ik nooit meer trillen als ik honger heb. Daarbij bewegen en blootstellen aan kou. Maar misschien wel het belangrijkste ga genieten van wat je doet. Vindt je lichaam de moeite waard om moeite voor te doen. Ik wil gewoon als ik 80 ben de mont ventoux opfietsen en de Alpe d'Huez, een halve marathon lopen en het Pieterpad nog een keer.  Inmiddels kan ik mijn broeken van 20 jaar geleden moeiteloos dichtritsen. Mijn partner heeft nieuwe broeken moeten kopen in een kleinere maat. We zijn niet minder maar anders gaan eten en dat voelt heel goed op alle fronten. 

Levensenergie

 In ons westerse wereldbeeld komt het begrip levensenergie niet voor. Nergens wordt genoemd dat onze voeding naast een chemische samenstelling ook een energetische dimensie heeft. En wat deze energetische dimensie kan betekenen voor onze gezondheid. In India noemen ze deze energie Prana, in China Qi of Chi en in Japan Ki. Een vrucht of groente die natuurlijk is geteeld en zo snel mogelijk na het oogsten wordt opgegeten zit volgens de oosterse mens vol levensenergie. Door bewerken en bewaren gaat de levensenergie achteruit. Een van de redenen waarom bewerkt voedsel niet goed voor ons is. Naast het totaal ontbreken van secundaire inhoudsstoffen, zit er geen levensenergie in bewerkt voedsel. Vergelijk een tarwekorrel met een eetlepel bloem. Als je de tarwekorrel in de aarde stopt groeit er een plantje uit..... 

Ik ben regelmatig in discussie met mensen die de wereld willen voeden. Dat gaat volgens deze mensen niet als we niet voedsel gaan kweken in fabrieken en kaas, melk en vlees gaan maken uit DNA van de koe. Het zou kunnen dat ze gelijk hebben. Maar wat hebben we aan sla die gekweekt is op water en gegroeid is bij kunstlicht? Ik denk dat het vulling is maar geen voeding. Is het niet een heel arrogant uitgangspunt dat wij de wereld moeten voeden? En dat we voedsel kunnen maken? Ik weet niet of we voldoende grond hebben om de hele wereldbevolking gezond, biologisch te kunnen laten eten. Zo als het nu gaat is het in ieder geval niet houdbaar. De aarde is ongezond en de mens wordt er ook niet gezonder op. Is er een oplossing? Ik weet het niet. Ik begin maar weer gewoon in mijn achtertuin. 

Een zetje

 "Het leven heeft er een handje van je een zetje in de juiste richting te geven" schrijft Robin Wall Kimmerer (schrijfster van Vlecht van heilig gras) over haar besluit om een uitnodiging van inheemse stamoudsten aan te nemen. Deze bijeenkomst zal haar leven veranderen.

Vandaag heb ik op twee momenten ervaren dat ik op dat moment op die plek moest zijn. Ik moet om 12.00 uur in Heteren zijn voor de nieuwjaarsduik. Vorig jaar waren we met zn drieën en we hebben enorm gelobbyd de laatste weken om meer mensen enthousiast te krijgen. Het lukt niet erg. Ik ben veel te vroeg maar ik moet naar buiten. Ik ben er al om half 12 en raak aan de praat met Ellen, die wandelt met haar hondje. Ze is van de Peperbus, een dorpskrant in Heteren. Ellen is dolenthousiast. Ze vraagt of ze foto's mag maken en een stukje over ons mag schrijven met onze voornamen. We zijn uiteindelijk met 5 vrouwen, superleuk. Het water is ontzettend koud. Kouder dan vorig jaar als ik het me goed herinner. Ik hoop dat het een leuk stukje wordt en dat we een mooie Heterense/Randwijkse traditie gaan neerzetten. Als ik gewoon op tijd was geweest had ik Ellen niet ontmoet. 

s'Middags wil ik nog wandelen, heel blij dat ik weer de deur uit kan. Op oudjaarsdag kom ik nauwelijks buiten. Niet alleen omdat ik voorzichtig ben met vuurwerk, maar vooral vanwege het lawaai. Ik raak erg in de war van dat geknal de hele dag. Ik wil net weg gaan als ik bedenk dat ik nog even iets moet schrijven voor de straat borrel dan kan ik dat meteen bij de buren in de bus doen. Het wordt dus een half uurtje later. Ik maak een rondje Heteren en over de Asterd terug. Als ik in Heteren in het stille centrum loop komt er een oudere heer aanlopen. Vlak voor mij struikelt hij over de schots en scheef liggende betonplaten en maakt een lelijke val. Ik ren erheen en vraag of het gaat. Hij probeert om op te staan en ik help de geschrokken man overeind. Hij is duidelijk van slag. Ik blijf er even bij staan en vraag of hij nog ver moet. Hij woont in de buurt en ik loop een stuk met hem mee naar huis. Het is een bijzonder aardige man. Ik denk een eenzame man, een man met een groot verdriet. Dat weet ik niet, maar ergens voelde ik dat dit wandelingetje en gesprekje veel voor hem betekenden. Voor mij ook. Ik was daar op het juiste moment. We nemen afscheid. Heel prettig met u kennis gemaakt te hebben zegt de aardige man. Hij hoopt mij nog eens tegen te komen. Als het leven mij weer een zetje in de juiste richting geeft gaat dat ook wel gebeuren.