een beetje gif

 Krijgen we in de toekomst naast medicijnen een genezend voedingsadvies erbij? Dit hoopvolle bericht werd gisteren gemeld door het AD. Ik ben geen lid en mag jammer genoeg het artikel niet lezen. Even heb ik een hoera gevoel en schiet me te binnen dat ik kan stoppen met mijn blog en mijn missie. Doel bereikt. Dan haalt de realiteit mijn dagdromen weer in. Als er een moment is om in te zetten op genezende voeding en leefstijl is het nu. De intensive care ligt vol met mensen met onderliggend lijden, gevaccineerd en ongevaccineerd. Bovendien ben ik niet positief over de bereidheid van mensen om hun leefstijl te veranderen. 

Het bericht dat de helft van de rokers pas stopt als een pakje sigaretten 60 euro kost, bewijst wel hoe moeilijk het is voor mensen om hun leefstijl te veranderen ondanks de adviezen die ze krijgen. Ik bemerk wel een verandering van inzicht in hoe belangrijk een gezonde leefstijl is. Het lijkt steeds meer in het nieuws te komen. Van de onderzoeken die op dit moment plaats vinden wordt ik ook hoopvol. In de Radboud is een onderzoek uitgevoerd naar de invloed van intermittend fasting op de hersenen. De resultaten zijn hoopvol. De ketonen die ontstaan door vetverbranding bij vasten activeren reinigingsprocessen in de hersenen. Allerlei hersenziektes laten positieve resultaten zien door intermittend fasting. Je hele lichaam reinigt door vasten, blootstellen aan kou, extreme lichaamsbeweging en geneeskrachtige inhoudsstoffen in planten. Dit effect heet hormese. 

"Een beetje gif, daar knapt een mens van op" schrijft journalist Stijn van Gils in het tijdschrift Vork. In het artikel interviewt hij Wendy Russel, onderzoeker aan de universiteit van Aberdeen. Wendy Russel is graag bereid tijd vrij te maken voor het belangrijke en totaal onderbelichte probleem van de achteruitgang of afwezigheid van de zogenaamde secundaire inhoudsstoffen in groenten, kruiden en fruit. Het lijkt er op dat de stoffen die een plant helpen om te gaan met stress ons ook helpen om te gaan met onze belagers. Er zijn aanwijzingen dat deze stoffen ons helpen beginnende kankercellen af te breken, hart- en bloedvaten gezond houden en het immuunsysteem verbeteren. Russel onderzoekt welke secundaire inhoudsstoffen nu precies gezond zijn. Dat is lastig want er zijn 200- tot 400 duizend verschillende stoffen. Russel focust op 500! verschillende stoffen die kansrijk zijn om een rol te spelen bij het boosten van onze gezondheid. 

De hoeveelheid secundaire inhoudsstoffen in onze voeding is de laatste 30 jaar met zeker 65% afgenomen. Inmiddels geeft Russel aan dat er contacten zijn met zaadveredelaars om de zo belangrijke secundaire inhoudsstoffen terug te kruisen in onze voeding. Deze stoffen zijn succesvol uit de groenten veredelt door selectie op smaak en opbrengst. Blijft wel dat we zeker moeten kiezen voor biologische groenten en fruit aangevuld met kruiden en wilde planten om nog secundaire inhoudsstoffen binnen te krijgen. 

Gezondheid is een Werkwoord

De minister roept de hele bevolking op om voor gezondheid te kiezen en zich te laten vaccineren. Hoeveel varianten van het Covid-virus komen er nog? Blijven we eindeloos nieuwe vaccins ontwikkelen en vaccineren?  Of gaan we ook onderzoeken wat gezondheid is en naast vaccineren mensen ook adviseren over leefstijl. Omdat duidelijk is dat leefstijl een belangrijke rol speelt in een meer of minder ernstig verloop van een besmetting met het virus. Zoals veel problemen met onze gezondheid zou ook het Covid-virus een ernstiger verloop in het lichaam kunnen hebben door een gebrek aan de, in biologische groenten, fruit en geneeskrachtige planten ruim aanwezige, secundaire inhoudsstoffen.

Wake up call?

Toen we net geconfronteerd werden met het Covid-virus kwamen er berichten over de toestand van de mensen op de intensive care. Duidelijk was wel dat de oudere man met overgewicht oververtegenwoordigd was op de intensive care. Ook werd ontdekt dat er een relatie was tussen de ernst van de ziekte en vitamine D tekort. Later waren er onderzoeken die uitwezen dat er een relatie was met een lage vitamine K waarde. Een internist uit Groningen durfde in een televisie uitzending te verklaren dat patiënten niet of minder op de intensive care terecht zouden komen als ze behandeld werden met resveratrol. Resveratrol wordt in de natuurgeneeskunde al lang ingezet om mensen te ondersteunen bij afvallen. Resveratrol verlaagt het leptinegehalte in het bloed. Mensen met overgewicht hebben een verhoogd leptine gehalte in het bloed. Met als gevolg een verstoord honger- verzadigings mechanisme. In het geval van een Covid besmetting zorgt een verhoogd leptine gehalte voor een snellere verspreiding van het virus door het lichaam en voor meer kans op trombose.

Ondanks de verwarrende tijd met veel onzekerheden en ellende voor veel mensen, was ik hoopvol.  Is dit de wakeup call? Gaan onze ogen open? Beseffen we dat we niet goed bezig zijn? Dat we niet goed voor onszelf en voor de aarde zorgen? Met als gevolg dat we niet gezond genoeg zijn? Het uitputten van de aarde heeft ook gevolgen voor onze gezondheid. Al jaren gaan de essentiële voedingsstoffen in onze voeding achteruit. Met waarschijnlijk op den duur grote gevolgen voor onze gezondheid en voor de aarde.

Tot er vaccins kwamen.

Stroop je mouwen op

Het motto werd: stroop je mouw op en laat je vaccineren. Maar je mouw alleen opstropen voor een vaccinatie is niet genoeg. Jammer dat het motto niet is: stroop je mouwen op, laat je vaccineren als je wilt en ga aan de slag. Ga aan de slag met je gezondheid. Gezondheid is een werkwoord, je moet er iets voor doen. Geen enkele maatregel van de overheid is helaas gericht op het versterken van ons immuunsysteem door een gezond eet- en leefpatroon en het inzetten van de juiste voeding en eventueel suppletie van voedingstekorten.

Hoe kunnen we ons immuunsysteem versterken? De basis is bewegen en gezonde voeding en het eventueel aanvullen van tekorten. Dat bewegen belangrijk is zal iedereen onderschrijven. Over een gezonde en genezende voeding is meer discussie. Mijn zelfgekozen motto is: `80% van je voeding groenten, kruiden en fruit, de rest maakt niet zoveel uit’. Dit zouden wel biologische groenten en fruit moeten zijn, omdat van `gewone’ groenten en fruit een veel minder genezende werking te verwachten valt vanwege het grotendeels ontbreken van secundaire inhoudsstoffen. Tegenwoordig bevatten groenten en fruit naar schatting 80% minder secundaire inhoudsstoffen dan 50 jaar geleden, door selectie en het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Of dit ook geldt voor biologische groenten en in welke mate is niet bekend.

Geneeskrachtige planten

Al eeuwenlang worden planten gekweekt, gezocht in de natuur en gebruikt als voedingsbron, maar ook als medicijn tegen infecties. Om ons immuunsysteem te versterken zullen we met name moeten kijken naar de secundaire inhoudsstoffen met een sterke ontsteking remmende activiteit. Deze secundaire inhoudsstoffen kunnen er niet alleen voor zorgen dat het virus zich minder snel vermenigvuldigt in het lichaam, maar ook waarschijnlijk een cytokinestorm voorkomen.

De meeste van deze krachtige ontsteking remmers behoren tot de flavonoïden. Vooral mensen die weinig groenten en fruit eten krijgen onvoldoende flavonoïden binnen en zijn kwetsbaar bij een cytokinestorm.

Flavonoïden

Tot de groep flavonoïden behoren een grote groep secundaire inhoudsstoffen, waarvan er tot nu toe zo’n 8000 zijn geïdentificeerd. Luteoline, apigenine, quercitine en OPC’s (oligomere proanthocyanidinen) zijn flavonoïden met o.a. een sterk ontsteking remmende activiteit. Het lijkt erop dat deze stoffen in staat zijn ervoor te zorgen dat een virus minder makkelijk de lichaamscellen binnen dringt. Waardoor het virus zich minder vermenigvuldigt en je minder ziek wordt. Deze stoffen binnenkrijgen is niet zo moeilijk, hoewel we natuurlijk weinig zekerheid hebben over de opnamecapaciteit van het lichaam. Deze stoffen zitten in heel gewone kruiden en wilde planten.

Luteoline is o.a aanwezig in peterselie, paardenbloem-bloem, tijm, munt, rozemarijn en oregano. Apigenine vinden we in duizendblad, tijm, salie, agrimonie, munt, kamille en salie.                   Quercitine komt voor in berkenblad, vlierbloesem, echte guldenroede en hopbellen. OPC’s  in meidoornbloem en blad, minder in de bessen.

Vaccineren?

De rol van vaccins in het terugdringen van de gevolgen van het Covid-19 virus is van groot belang. Vooral voor ouderen en mensen met een kwetsbare gezondheid. Of meer aandacht voor een andere leefstijl en meer aandacht voor een gezondere en meer gediversifieerde voeding met vooral meer groenten, fruit en kruiden, voldoende is om niet ernstig ziek te worden van het Covid-virus is (nog) niet duidelijk. Maar dat het een essentiële bijdrage levert aan het versterken van ons immuunsysteem is evident.

Wat kun je doen?

Flavonoïden lossen over het algemeen goed op in water. Als we een dagelijkse huisthee samenstellen van meidoornbloesem, vlierbloesem, rozemarijn, duizendblad en kamille krijgen we alle bovengenoemde flavonoïden binnen. Ook in de natuur is in het najaar van alles te verzamelen. De groene planten, zoals paardenbloem en zevenblad zijn te bitter om nog te eten. In het najaar moeten we kijken naar bessen en ook naaldbomen kunnen een nuttige en smakelijke bijdrage leveren. We kunnen meidoornbessen verzamelen en drogen. Ook zijn meidoornbessen te gebruiken om bijvoorbeeld samen met rozenbottels pesto te maken. Of een mengsel voor op brood (zie recept). Meidoornbessen kunnen meekoken met appels om een geneeskrachtige appelmoes te bereiden.  Vlierbessen zijn zeer geschikt voor een zeer ontsteking remmende drank. Als je het combineert met appel is het ook zonder suiker goed te drinken.

Naaldbomen zijn op veel manieren te gebruiken als genezend voedsel. Vooral de etherische oliën in naaldbomen zijn verantwoordelijk voor de genezende werking en vooral werkzaam op de ademhaling, rustgevend en verbeteren het immuunsysteem. Er zijn veel verschillende toepassingen te bedenken in de keuken. De naalden kunnen gedroogd worden en toegevoegd aan een theemengsel.  De naalden van de grove den en vooral de douglasspar kunnen een bijzondere smaak geven gemacereerd in olie of azijn.

Recept van evergreen oxymel

1 kop gehakte verse dennennaalden

1 kop appelazijn

Eventueel honing

Naalden in een pot (plastic ertussen als de deksel van ijzer is) azijn erover en een maand laten staan. Af en toe schudden en zeven. Eventueel honing toevoegen.

Meidoorn-broodbeleg

200 g meidoornbessen

50 g zonnebloempitten

50 g gepelde walnoten

2 eetlepels olijfolie

1 theelepel gehakte tijm

2 theelepels citroensap

1 knoflookteen geperst

Zout en peper

De meidoornbessen in bodem water in 5 tot 8 minuten gaar koken. Door een zeef duwen of passevite draaien. De noten zo fijn mogelijk malen in een notenmolen. Alles mengen en op smaak brengen met zout en peper.